Ailesi ismini Beste koyduğundan beri Beste Toparlak’ın müzik yolculuğu aslında belirlenmişti. Zerafetin sembolü olan, dinleyen birçok kişide su sesini çağrıştıran arp çalgısına ise bu denli yakışacağını ve gerek Türkiye’de gerekse uluslararası planda bu denli başarılı olacağını herhalde o günlerden tahmin edemezlerdi.

Peki neden ısrarla arp? Toparlak, bu tutkusunu ne de güzel ifade ediyor: “Arpın tellerinin titreşimiyle dalgalar halinde yayılan, büyülü, geniş ve tok bir tonu var. Hipnotize eden bir yanı da var. Efsaneye göre Antik Yunan mitolojisinde yarı tanrı, yarı insan şair Orfeus’un arp çalarak şarkı söylemesi o kadar etkiliymiş ki geçtiği nehrin akması durur, aslan ve kaplan gibi en vahşi hayvanlar bile müziğinin etkisinde kalarak ona itaat edermiş.”

1988 doğumlu genç arpist Beste Toparlak, Kazakistan’da piyano eğitimiyle bir müzik temeli inşa ettikten sonra Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı’ndaki eğitiminin ardından yüksek lisansını Almanya’da Viyana Filarmoni’nin arpisti solist Xavier de Maistre’nin sınıfından mezun oldu. Akabinde ABD’deki Jacobs School of Music’de yılda sadece 3 kişinin seçildiği Olağanüstü Yetenek bölümünü kazandı ve burada kilise orgu, pedagoji ve arp üzerine çalıştı. Halihazırda Charlotte Senfoni ve Charleston Senfoni Orkestrası’nın arpisti olarak çalışıyor, solo performanslar ve özel dersler veriyor.

Yurt dışında eğitimini yoğunlaştırmadan önce Türk Amerikan Gençlik Orkestrası, Türk Yunan Gençlik Orkestrası gibi topluluklarda yer alması ise genç arpisti sınırlar-ötesi bir müzik kariyerine hazırlayan önemli aşamalar oldu. İlk büyük ödülü 2017 yılında tüm enstrumanlara açık olan Indianapolis Matinee Musicale yarışmasında en iyi enstrümantalist kategorisinde alan Toparlak, sonraki yıl ise Medallion International Artist Competition’da altın madalya kazandı.

Eski Los Angeles Filarmoni’nin ilk arpisti Stanley Chaloupka’nın arpını kullanan Toparlak, 7-8 yaşından itibaren çocukların güçlerine uygun boyutlarda bir arpla başlayarak arpist olma yolunda eğitim alabileceklerini belirtiyor.  Rachmaninov, Handel, Scriabin, Tchaikovsky’nin bazı parçalarını arpa uyarlayan genç arpist Beste Toparlak ile çok keyifli bir söyleşi sizleri bekliyor. Ardından da Toparlak’ın o lirik arpından yükselen müziği dinlemelisiniz.

Müzik yolculuğunuz nasıl başladı, nasıl devam ediyor?

Müzik yolculuğum ben ilkokuldayken babamın işi nedeniyle gittiğimiz Almati/Kazakistan’da Rus piyanist Yevgenia Tarasova’dan piyano dersleri alarak başladı. Türkiye’ye döndüğümüz yıl Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarını kazandım. 

Master’ı Almanya’da eski Viyana Filarmoni arpisti Xavier de Maistre’nin sınıfında tamamladım.

Türkiye’ye döndüğüm 2 yıl Bilkent Senfoni Orkestrası’nda  çalıştıktan sonra Amerika’da, Indiana University Jacobs School of Music’in olağanüstü yetenek programı olan Artist Diploma programının seçmelerini kazanınca 2016’da Amerika’ya yerleştim… Burada Susann McDonald, Elizabeth Hainen ve Florence Sitruk ile arp, Elzbieta Szmyt ile arp ve uygulamalı pedagoji, Vincent Carr ile pipe organ (kilise orgu) üzerine çalıştım. Şu anda Charlotte, Kuzey Karolina’da Charlotte Senfoni ve Charleston Senfoni Orkestrası’nın arpisti olarak çalışıyor, solo performanslar ve özel dersler veriyorum. 

Avrupa’nın çeşitli şehirlerinde çok değerli orkestralarla çaldınız. En unutamadığınız konser salonu hangisi oldu?

Berlin Filarmoni salonu, Hamburg Laeiszhalle, Stadtcasino Basel, Frankfurt Alte Oper, Wuppertal Stadthalle,Rathaus Hamburg.. Bakü’deki Zaha Hadid tasarımı  Heydar Aliyev Center’dan çok etkilenmiştim. 

İlham aldığınız, çok beğendiğiniz arp sanatçıları kimler? 

Xavier de Maistre, Sasha Boldachev, Marie Pierre Langlamet.

Arpın sesini doğada en çok hangi sese benzetirsiniz?

Su sesi olabilir. Rüzgar esintisi olabilir.

Klasik müzik ile caz müziği arasında arpın kullanımı konusunda ne tür farklılıklar var?

Caz arp klasik arpa göre doğaçlama ve daha fazla pedal kullanımı gerektiriyor. Arpta kromatik sesler için pedal kullanmamız gerekiyor. Her diyez ve bemol için ayrı pedal kullanıyoruz dolayısıyla arpta caz daha hızlı pedal hakimiyeti ve esneklik gerektiriyor. 

Arp bir orkestrada nasıl bir yer doldurur sizce? 

Arpın tellerinin titreşimiyle dalgalar halinde yayılan, büyülü, geniş ve tok bir tonu var. Hipnotize eden bir yanı da var. Efsaneye göre Antik Yunan mitolojisinde yarı tanrı, yarı insan şair Orfeus’un arp çalarak şarkı söylemesi o kadar etkiliymiş ki geçtiği nehrin akması durur, aslan ve kaplan gibi en vahşi hayvanlar bile müziğinin etkisinde kalarak ona itaat edermiş. 

Orkestralarda pasaj değişimlerinde arp çoğunlukla glissandolarla köprü kurar. Dikkat ederseniz genelde müzikteki gizemli anlarda ortaya çıkar ya da süregelen bir temayı sonlandırır. Seyircide bir huzur ve rahatlık hissi bırakır. Bir yerden bir yere varış gibi sanki.  

Arpistlerin alt beden-üst beden koordinasyonunu sağlaması sebebiyle daha uzun ömürlü oldukları söylenir. Siz ne düşünüyorsunuz bu iddia hakkında?

Uzun ömür konusunda yeterli bilgim yok ama rezonans, perde, tonal renk yelpazesinden ötürü iyileştirici, sakinleştirici bir yanı var. 

Arptan arta kalan zamanınızı nasıl geçirirsiniz?

Yüzme, pilates & feldenkrais yapıyorum yıllardır. Kitap & filmlere zaman yaratırım. Şehirdeki etkinliklerin sıkı takipçisiyim. Sevdiklerimle sık sık video call yaparım. 

Besteleriniz var mı? Varsa onları bize ulaştırmak için bir albüm planlıyor musunuz?

Şu anda besteden çok aranjelerim var. Rachmaninov, Handel, Scriabin, Çaykovsi’nin bazı parçalarını arpa uyarladım. Artist Diploma final projelerimden biri olan Astor Piazzolla’nın 4 Mevsim’ini profesörüm Elzbieta Szmyt ile arp çello keman trioya uyarladık, yakında notası yayınlanacak.

Müzik çalışmalarınıza yüksek lisans aşamasından beri Avrupa’da ve ABD’de devam ediyorsunuz. Dünyada tarihsel olarak arp sanatındaki yeri ve önemi en fazla olan ülke hangisi? 

Arpın en eski kanıtı, MÖ 2500 dolaylarında Eski Mısır’da bulunur. Dolayısıyla başta Mısır,  İrlanda, Avrupa’da Fransa, Almanya, İtalya, Güney Amerika… Günümüzde modern arp repertuvarı çoğunlukla Fransız, italyan eserlerinden oluşuyor. 

Arptan başka bir enstrüman çalmayı denediniz mi? Neler hissettiniz?

Piyano ve pipe organ (büyük kilise orgu) çalıyorum. Polifonik enstrumanları, birkaç sesi aynı anda kontrol edebilmeyi seviyorum. Pipe organ’ın yüce bir sesi var bence. Karayip Korsanları’nda Davy Jones’un organ çaldığı bir sahne vardı mesela. Ordan geldi bendeki bu heves :))

Sizce arp için yazılmış en güzel eser sizce hangisi? 

Bilemiyorum, favoriler de yıllar geçtikçe değişiyor. Renie, Tournier, Hasselmans güzel eserler yazmışlar zamanında, arpist olmalarının da büyük payı var. 

Peki, keşke solo arp için beste yapsa dediğiniz bir kompozitör var mı? 

Çook. İlk aklıma gelenler, Ravel, Rachmaninov, Sibelius, Mahler, Borodin, Strauss, Scriabin…

Arpınız şu anda kendinize mi ait? 

Evet.  Arpım eski Los Angeles Filarmoni’nin ilk arpisti Stanley Chaloupka’nın arpı. 

Kurumsal olarak ne tür desteklerden / burslardan yararlandınız?

Mezun olduğum okullardan tam burs yani yetenek bursu aldım. Borusan müzik bursu yaşam masraflarıma katkıda bulundu. Indiana University Jacobs School of Music’in müzisyen ajansında çalıştım, bu kapsamda çokça konser verdim ve destek aldım. 

Pedagojik olarak çocuklarda bu enstrümana başlama yaşı yaklaşık kaç ve nasıl bir vücut yapısı gerekiyor? Sizi örnek alacak çocuk müzisyenlere bu enstrümanda yetkinleşmeleri için neler önerirdiniz?  

Uygulamalı pedagoji eğitiminde çocuklardan yetişkinlere arp öğretme fırsatım oldu. 

Şahsen 7-8 yaşın, küçük ve hafif bir arp ile başlamak için uygun olduğunu düşünüyorum. Küçük bir çocuğun bedenini riske atmayacak ağırlıkta bir saz olmalı, sonuçta yükün sağ omza ve dizlere dayandığı bir enstruman… Gelişim çağındaki çocuklarda pozisyonu düzgün oturtmak ve devamlı egzersiz çok önemli. 

Arpin bir süre sonra bir insanın bedeninin parçasına dönüştüğü söylenir. Arpinizden bu zamana kadar en uzun süre ne kadar ayrı kaldınız ve bu dönemde neler hissettiniz?

1-1.5 ay… Gittiğim şehirlerdeki arpistlerle mutlaka kontağa geçip bir yerlerden enstruman bulmaya çalışırım. En uzun ayrı kalabileceğimiz zamanlar da açıkçası çok uzun sürmedi; Berlin’e almanca kursu için gittiğim dönem Camac Arp mağazası çalışabilmem için bir süre kapılarını açtı! Indiana, California, Atlanta’daki meslektaşlarım arplarını verdiler. Bir şekilde biz hep buluştuk.

Katıldığınız yarışmalardan ve ödüllerden kısaca söz edebilir misiniz? 

Okuduğum okullarda burs için, çalıştığım kurumlardaki pozisyonlar için yarışmalara girdim. İlk büyük ödülü 2017 yılında tüm enstrumanlara açık olan Indianapolis Matinee Musicale yarışmasında en iyi enstrumantalist kategorisinde aldım.  Sonraki yıl ise Medallion International Artist Competition’da altın madalya kazandım. Özellikle de uluslararası platformda emeğin takdir edilmesi çok onur verici. 

Uluslararası yarışmalarda arpın taşınması zor oluyor mu?

Sadece yarışmalar için değil, arpımı neredeyse haftanın 3 günü solo konserler için evden çıkarıyorum ve kendim taşıyorum. Çok zor değil açıkçası; 2 tekerlekli bir taşıma arabası var, iterek taşıyorsunuz. Tüm yük omuzlarınıza binmiyor. Arpın boyutu nedeniyle araç seçimi önemli bir nokta! 

Hangi ustalık sınıflarına katıldınız?

İngiltere, Belçika, Hollanda gibi ülkelere giderek çok değerli arpistlerin ustalık sınıflarına katıldım. Bunlardan bazıları; Alice Giles, Elinor Bennett, Sylvian Blassel, Hugh Webb, Skaila Kanga, Marisa Robles, Catherine Michel, Frédérique Cambreling, Marie-Pierre Langlamet, Trina Bourne, Isabelle Moretti, Fabrice Pierre, June Han…

Müzik tarihinde yaşamayı çok istediğiniz dönem hangisi ve neden? 

Romantik dönem, çünkü müziğini seviyorum.

Arpin sizce en güzel eşlikçi enstrümanları neler?

Keman, çello, flüt… Kardeşim Sıla Özge Toparlak Amerika/Atlanta’da, profesyonel kemancı. Yakında beraber keman & arp duo projelerimiz var! 

Beste Toparlak’ın websitesini incelemek isterseniz: https://www.bestetoparlak.com/biography/