Birce Kayhan, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi İstanbul Devlet Konservatuvarı Lise 1. sınıfı bu sene bitiriyor ve her sene takdirnameyle mezun olduğu çok başarılı bir öğrencilik profili sergiliyor. Geçen ay ise bu başarısının karşılığını elde eden Birce, İngiltere’nin başkenti Londra’da bulunan ve Birleşik Krallık’taki en eski uzman müzik okulu olarak kabul edilen The Purcell School’un sınavını %60 bursla kazandı. Dünyada sayısı az olan bu genç müzisyenler okulunda yatılı olarak lise eğitimine devam edecek, ancak bunun için Türkiye’deki burs imkanlarını araştırıyor bir yandan da… “Öğrencilik hayatımda bilgi ve görgümü geliştirmek, kendimi ve müzikalitemi beslemek için uluslararası platformda olmak geleceğin müzisyeni olma yolundayken benim için çok önemli” diye ifade ediyor bu okulun hayatındaki önemini.

Üç yaşından beri caz müzikle, klarnetle iç içe büyüyen, annesi de babası da müzikle yakından alakalı olan Birce, henüz 12 yaşındayken katıldığı Yamaha Avrupa Eğitim Bursu Yarışması’nda birincilik ödülü aldı. Babası caz müzisyeni, annesi de müzik programı prodüktörü olan Birce için müzik hayatının organik bir parçası, bir vazgeçilmezi…

Bir yandan da bale ve dans eğitimini sürdüren, bu yeteneğini de enstrüman ve müzik bilgisini besleyecek şekilde kullanan Birce, Sırp, Amerikalı, Fransız klarnet ustalarının da ustalık sınıflarına aktif şekilde katılarak bu alandaki uluslararası gelişmeleri yakından takip ediyor, enstrüman çalış tarzını bu şekilde sürekli güncellemek istiyor. Örneğin, henüz ortaokul üçüncü sınıfta iken biri flütçü, diğeri ise piyanist olan sınıf arkadaşlarıyla bir trio kuran Birce, “Bu çabamız sırf birlikte çalmanın keyfine varıp, kendimizi geliştirebilmek içindi” diyor. Ardından da oda müziği, big band ve orkestra müzikleri çalmış.

Yaşıtları arasında klasik müzik ve caz müziğe ilginin zayıf olmasından bir yandan da üzülen Birce, çevresi için bir rol model olmayı içten içe çok istiyor. Ona yaklaşan İngilizce yolculuğunda şans dileyerek, hayallerini, başarılarını ve özlemlerini aşağıda paylaştığı söyleşiyi ben de size ulaştırmak isterim. Burs arayışları umarım çok güzel neticelenir ve müzik iklimimize bu değerli çocuğu kazandırmış oluruz.

Birce merhaba. Çok küçük yaşta çok önemli başarılar elde eden bir müzisyensin. Annenin de müzik programı prodüksiyonu yapması seni muhtemelen bu güzel dünyaya yakınlaştırdı. Peki müziğe olan ilgin, yeteneğin nasıl fark edildi? 

Anne ve babam ben daha çok küçükken fark etmişler. Daha sonraları 3 yaşında dinlediğim Miles Davis’in Agitation solosunu bir de John Coltrane’in Blue Train solosunu söylerken yakalandım. 

Klarnet çalarken neler hissediyorsun? Bu enstrümanı senin için özel kılan ne? 

Klarnet çalarken çok mutlu oluyorum. Klarnetin sıcak tonu, geniş tınısı çok hoşuma gidiyor. Bu güzel duyguyla klarnetimi çalarken enstrümanıma daha çok bağlandığımı ve onunla bütünleştiğimi düşünüyorum.  

Şu ana kadar herhangi bir yarışmaya veya resitale katıldın mı? 

Mayıs 2018’de 12 yaşımda, henüz daha konservatuvar ikinci sınıf öğrencisiyken katıldığım YAMAHA AVRUPA EĞİTİM BURSU YARIŞMASI’nda 1.’lik ödülü aldım. Ödül töreninden önce de sponsor temsilcilerine ve jüri üyelerine dinleti yaptım. 

Peki bu birincilikten sonra neler hissettin bu başarın karşısında?

Katıldığım ilk yarışmada böylesi bir başarı elde etmem benim için çok motive edici ve önemli oldu. Çalışırken verdiğim emeğin, jüri tarafından da takdir edilip karşılık bulması bana mutluluk verdi. 

Bir yandan da bale ve dans eğitimini sürdürdün. Müzik bilgin, müzik kulağın, dengen üzerinde olumlu katkı sağlıyor mu? 

Kesinlikle sağlıyor. Aynı müzikte olduğu gibi dansta da ritim olmazsa olmaz. Hem enstrüman çalmam, müzik eğitimi almam hem de dans etmem birbirini dengeliyor ve besliyor. 

Konservatuar eğitimi sende nasıl değişimler yarattı? 

Disiplinli bir öğrenci olmama rağmen, konservatuvar eğitimi beni daha farklı bir disiplin içine soktu. Müziği daha da sevmeme yardımcı oldu. Çok değerli öğretmenlerimden bu konuda çok şeyler öğrendim. Öncelikle klarnet öğretmenim Doç. Ebru Mine Sonakın Çeliker olmak üzere diğer bütün öğretmenlerime de çok teşekkür ediyorum. 

İlk sahne deneyimini anımsıyor musun? Heyecanını nasıl bastırmıştın? 

Yanılmıyorsam 6 yaşındaydım. Bale gösterim ve piyano dinletim vardı. Aslında çok rahattım. Fakat, piyano dinletisinde parçayı bitirdikten sonra notamı sahnede unutmuştum. Tekrardan sahneye çıkıp alkışlar arasında notamı piyanonun üzerinden aldım. İlerleyen senelerde sahneye çıkıp çaldıkça alıştım. Şimdi artık sahne benim konfor alanım ve daha çok çıkıp çalmak isteğindeyim.

Klarnetçi olarak sağlığında nelere dikkat edersin? 

Sağlıklı beslenmeye çalışıyorum. Dans da ettiğim için aktifim. Dansın yanında vakit buldukça egzersiz, yoga, açık havada yürüme vb. aktivitelerde bulunmaya çalışıyorum. 

Bir yandan da piyano çalıyorsun. Peki klarnete eşlik eden en güzel enstrüman sence hangisi? 

Evet, piyano çalmak, klarnet çalarken yorumuma, eseri daha iyi anlamama büyük katkı sağlıyor. Klarnet ve piyano için yazılmış çok güzel eserler var. Bence piyano ve klarnet birbirine çok yakışıyor. Ayrıca, klarnet ve yaylı sazlar, nefesli beşlileri için yazılmış olan oda müziği eserleri de beni büyülüyor. 

Peki Sırp, Amerikalı ve Fransız klarnetçilerin atölye çalışmalarında müzik kariyerin açısından nasıl olumlu gelişmeler fark ettin? Onların sana verdiği ve hiç unutamadığın öğütler var mı? 

Çalıştığım değerli klarnet sanatçılarından hep pozitif yorumlar aldım. Katıldığım her ustalık sınıfı gerçekten benim için çok değerli. Hepsi bana teknik ve müzikal açıdan ayrı ayrı büyük katkı sağladı. 

Ayrıca Eylül 2019’da katıldığım Urla Müzik Akademisi’nde gerçekleşen Alain Damiens Ustalık Sınıfı’nda, dört gün boyunca Fransız klarnetçi Alain Damiens ile yaptığım dersler gerçekten benim için harikulade idi. Kendisinin söylediklerini özellikle yeni eserler çalışırken hep düşünüyorum.

Farklı klarnet sanatçılarının ustalık sınıflarına katılmak bence çok önemli. Yeni klarnetçiler tanımak, onlarla çalışmak ve çalmak benim için çok faydalı oluyor. 

Bu ayın başında Londra, İngiltere’ deki prestijli okullardan biri olan The Purcell School’u, %60 burs ile kazandın ve şu anda eğitim bursu için başvurularda bulunuyorsun, ancak lise öğrencisi olduğun için şu anda burs veren bir kurum bulamadın. Bu okulun senin müzikal gelişimin açısından önemi nedir? 

The Purcell School, benzerleri dünyada az sayıda olan, Ortaokul ve Lise eğitimi veren bir okul. Okulun yöneticileri ve öğretmenleri dünya çapında saygın isimlerden oluşuyor. Okulun öğrencilerine sağladığı kaliteli eğitimi oradan mezun olan isimlere bakarak da rahatlıkla anlamak mümkün. Aynı zamanda mezunlar dünyanın en prestijli Yüksekokullarına, Akademilerine tam bursla girebiliyorlar. 

Öğrencilik hayatımda bilgi ve görgümü geliştirmek, kendimi ve müzikalitemi beslemek için uluslararası platformda olmak geleceğin müzisyeni olma yolundayken benim için çok önemli.

Yaşıtların arasında klasik müzik ve caz müziğine ilgi nasıl? Sen arkadaşlarına, yakın çevrene bu konuda ilham kaynağı oluyor musun? 

Yaşıtlarım arasında klasik müzik ve caz müziğine ilgi maalesef az. Ben ilham kaynağı oluyor muyum bilemiyorum ama yakın arkadaşlarım arasında bu müzik türlerine ilgi duyup, takip eden, dinleyenler var.

Klarnet sesi sende hangi duyguları çağrıştırıyor? 

Bugün bizlerin çaldığı Boehm sistem Klarnet, On Dokuzuncu Yüzyılda yapılmış bir enstrüman olarak, klasik müziğe ek olarak, çağdaş müziğin günümüze uzanan tüm tınlarına çok yatkın. Böylelikle benim de enstrümanım için yazılmış çok çeşitli eserleri dinlemek ve icra edebilmek açısından müzikal yelpazemi geniş tutmam gerektiğini bana söylüyor.

Klarnetle çalmaktan en çok hoşlandığın eser ve müzisyen hangisi? 

Çalmaktan en çok hoşlandığım sadece tek bir eser yok. Hangi dönemde bestelenmiş olursa olsun her çaldığım eseri severek çalıyorum. Fakat, Romantik dönemde yazılmış olan eserleri çalmak çok hoşuma gidiyor.

En çok beğendiğin klarnet ustaları hangisi? 

İngiliz klarnet sanatçısı Michael Collins’in çalışını gerçekten çok beğeniyorum. Eserlere getirdiği yorum ve müzikalitesi beni derinden etkiliyor. Ayrıca, Alain Damiens, Nicolas Baldeyrou, Charles Neidich, Pascal Moragues, Shirley Brill, Sharon Kam, Benny Goodman, Artie Shaw, Eddie Daniels, Allan Vache, Anat Cohen, Ricardo Morales, Julian Bliss, Jon Manasse gibi ustaların çalışlarından çok şey öğrenmeye çalışıyorum.

Peki klarnetle ilgili dünya müziklerini de takip ediyor musun? Örneğin, Caz müzik de sever misin, yoksa klasik müzik hepsinden ötede mi? 

Tabii ki, şu an klasik müzik eğitimi aldığım için klasik müzik daha çok dinliyorum. Fakat babamın caz sanatçısı olması dolayısıyla doğduğumdan beri caz da dinliyorum. O yüzden her iki müziği de birbirinden pek ayrı tutmuyorum. 

Zamanı geriye alsan, tarihte hangi müzisyenle tanışıp ona ne söylemek / sormak isterdin? 

Carl Maria von Weber, klarnet sanatçısı Heinrich Joseph Barmann ile Prag’da turnedeyken ilk büyük ve başarılı operası olan Silvana’nın Prag’da sahnelenmesini istemiş. Bunun üzerine sadece bir günde Silvana Operası’ndan ‘’Warum Musst’ ich dich je erblekken’’ aryasının üzerine klarnet ve piyano için varyasyonlar yazmış ve Barmann ile birlikte prova yapmışlar. Zamanı geriye alabilsem, Weber’in bu güzel eseri bir günde nasıl yazdığını gerçekten görmek isterdim.

İyi bir klarnet sanatçısı olmak istiyorum, çünkü… Bu soruyu benim için tamamlar mısın?

İyi bir müzisyen, iyi bir klarnet sanatçısı olmak istiyorum çünkü müziği bu enstrümanımla icra etmeyi seviyorum. 

Peki hayallerin ne Birce? Gelecekte kendini, klarnetinle birlikte nerede, ne yaparken, dünyaya nasıl bir katkı sağlarken hayal ediyorsun?

Ortaokul üçüncü sınıfta biri flütçü, diğeri ise piyanist olan sınıf arkadaşlarımla bir trio kurdum. Bu çabamız sırf birlikte çalmanın keyfine varıp, kendimizi geliştirebilmek içindi.

Ardından oda müziği, big band ve orkestra müzikleri çaldım. Tüm bu oluşumlar içinde bulunmak ideallerimi beslerken, ileride de klarnetimle her tür grup ve orkestrada yer alma isteğimi arttırıyor. 

Çok teşekkürler benimle bu keyifli söyleşi için zamanını ayırdığın için. 

Benim için de çok keyifli bir sohbet oldu. İlginize çok teşekkür ederim.